|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
Bu yazı, uzun süreli stresin beynimize olan etkileri ve beyin stres ilişkisini incelemek için yazılmıştır. Gelin yazıyı okumaya başlayalım.
Giriş
Stres: Varoluşumuzun baş belası ve nereye dönsek karşımıza çıkıyor. İş, aile, ilişkiler, para… Bugünlerde hepimizin biraz stresli hissetmesi şaşırtıcı değil.
Stresin beynimiz üzerinde de olumsuz etkileri olabilir. Bu yazıda, stres ve beyin arasındaki ilişkiye bir göz atacağız ve stresi azaltmanın ve beynimizi sağlıklı tutmanın bazı yollarını keşfedeceğiz.
Öyleyse başlayalım.
Stres Nedir ve Beyni Nasıl Etkiler?
Eskiden stresin, yapacak çok fazla işim ve bunları yapmak için çok az zamanım olduğunda ortaya çıkan bir şey olduğunu düşünürdüm. Ama meğer stres bundan çok daha karmaşık bir şeymiş.
Stres, eşimizle tartışmamızdan bir araba kazasına kadar fiziksel ya da duygusal sağlığımızı tehdit eden her şeyden kaynaklanabilir ve stres hayatımızın düzenli bir parçası haline geldiğinde, ruh sağlığımız üzerinde ciddi bir etki yaratabilir.
Aslında, uzun süre strese maruz kalmak beynimizi küçültebilir. Bunun nedeni, beynin stresle ilgilenen kısmının (hipotalamus) büyüme ve üreme gibi diğer önemli işlevleri de kontrol etmesidir. Dolayısıyla hipotalamus stresle aşırı yüklendiğinde, diğer görevleri yerine getiremez.
Stresin Beyin Üzerindeki Sonuçları
Küçükken hepimize stresin sağlığım için kötü olduğunu söylenirdi. Gözlerimizi devirir ve onlara bu konuda endişelenecek vaktimiz olmadığını söylerdik. Mesela çalışmam gereken bir sınavımız vardı. Ama şimdi büyüdüğümüzde gerçek bir işimiz olduğuna göre, neden bahsettikerlni anlıyabiliyoruz.
Gördüğünüz gibi, stres sadece ruh sağlığınız için değil, fiziksel sağlığınız için de kötüdür. Stresli olduğunuzda, vücudunuz oldukça kötü yan etkileri olan bir hormon olan kortizol salgılar. Kortizol kilo almanıza, kalp hastalıklarına neden olabilir ve hatta beyin hücrelerini öldürebilir.
Peki stresi azaltmak için ne yapabilirsiniz? Yapabileceğiniz en iyi şey egzersiz yapmaktır. Egzersiz sadece endorfin (iyi hissettiren hormonlar) salgılamakla kalmaz, aynı zamanda kortizolden kurtulmanıza da yardımcı olur. Yardımcı olabilecek diğer şeyler arasında yoga, meditasyon ve derin nefes egzersizleri yer alır.
Beyin Fonksiyonlarını İyileştirmek İçin Stres Nasıl Azaltılır?
Stresin ruh sağlığımıza zarar verdiği bir sır değil, ancak beyin fonksiyonlarımızı da etkileyebileceğini biliyor muydunuz? Sürekli stres altında olduğumuzda, beynimiz sürekli bir “savaş ya da kaç” modundadır ve bu da düşünme, hafıza ve karar verme süreçlerinde bozulmaya yol açabilir. Uzun süreli stresin beyin hücrelerimize zarar verebileceğinden ve hatta hipokampüsümüzü (beynin hafızadan sorumlu bölümü) küçültebileceğinden bahsetmiyoruz bile.
Peki stresi nasıl azaltabilir ve beynimizi nasıl koruyabiliriz? Bunun pek çok yolu var. Bazı insanlar egzersiz, meditasyon ya da doğada vakit geçirerek rahatlar. Diğerleri ise teselliyi terapide veya kişisel bakımda bulur. Sizin için hangisi işe yararsa yarasın, stresi azaltmanın ve beyninize bir mola verdirmenin yollarını bulmak önemlidir.
Düşünmek için Yiyecek: Stresi Azaltmak için Beslenme Önerileri
Bazen en iyi stres giderici iyi bir yemektir. Besinlerin doğru kombinasyonu stres, anksiyete ve hatta depresyonun yönetilmesine ve hafifletilmesine yardımcı olabilir. Ispanak, bitter çikolata ve somon gibi B vitaminleri, omega-3 yağ asitleri ve magnezyum açısından zengin gıdalar özellikle faydalı olabilir. Kendinizi ekstra gergin hissettiğiniz anlar için portakal ve greyfurt gibi C vitamini açısından zengin gıdaların stres seviyelerini azaltmada etkili olduğu söylenmektedir.
Elbette, stres seviyenizi düşük tutmak istiyorsanız ne tür gıdalardan kaçınmanız gerektiğini bilmenizde fayda var. Kafein ve şeker yüklü gazlı içeceklerden vebadan kaçar gibi kaçınılmalıdır. Sonuçta şekerli içeceklerin bizi nasıl gergin ve ürkek hissettirdiğini hepimiz biliyoruz. Bu nedenle, kendinizi stresli veya endişeli hissettiğinizde, kola kutusuna uzanmadan veya birkaç yudum buzlu kahve içmeden önce iki kez düşünün. Vücudunuzu iyilikle beslemek, kafein bağımlılığınızı beslemekten kesinlikle daha öncelikli olacaktır.
Farkındalık Teknikleri ile Stresi Yönetmek
Stresi yönetmenin zor bir iş olduğuna şüphe yok. Ancak bu yolculukta öğrendiğim bir şey varsa, o da birkaç basit farkındalık tekniğine yatırım yapmanın stresi uzak tutmak için uzun bir yol kat edebileceğidir.
Bu, birkaç derin nefes alıp içinde bulunduğum ana odaklanmak ya da kitap okumak veya koşuya çıkmak gibi keyif aldığım bir şey yapmak kadar basit olabilir. Deneyimlerime göre, bu küçük farkındalık uygulamaları düşüncelerimi ve duygularımı sıfırlamama ve hayatın stresiyle daha iyi başa çıkmama yardımcı olabiliyor.
Buna ek olarak, zor durumlarda perspektif ve netlik kazanmak için düşüncelerimi düzenli olarak günlük tutmaya başladım. Besleyici yiyecekler yemek ve yeterince uyumak gibi sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarıyla birlikte bunlar, stres seviyelerini kontrol altına almak isteyen herkes için bazı iyi başlangıç noktalarıdır.
Stres Seviyesini Azaltmak için Alternatif Terapileri Keşfetmek
Stresi azaltmaya yardımcı olmak için keşfettiğim alternatif terapiler var. Yogadan masaja, vücut çalışmasından meditasyona kadar bu terapi yöntemleri günlük hayatımızın stresinden kurtulmamızı sağlayabilir. Masaj, kasları gevşetmeye ve gerginliği azaltmaya yardımcı olduğu için özellikle faydalı olabilir. Yoga da zihni sakinleştirmede son derece etkilidir. Çünkü bireyi nefesi etrafında merkezler ve dikkatli hareket etmesini sağlar. Araştırmalar, bu tür terapilerin düzenli olarak uygulanmasının hayatımıza dengeyi geri getirmeye ve stres seviyelerini etkileyen hormonları düzenlemeye yardımcı olabileceğini kanıtlamıştır.
Sonuç
Sonuç olarak, stresin beynimiz üzerinde derin bir etkisi olduğu açıktır. Stres faktörlerinden her zaman kaçınamasak da, yaşadığımız stres miktarını azaltabileceğimiz çeşitli yollar vardır. Beyin ve stres arasındaki ilişkiyi anlayarak, ruh sağlığımızı korumak ve yaşam kalitemizi artırmak için adımlar atabiliriz.
