Anksiyete Nedir ve Nasıl Düzelir

Getting your Trinity Audio player ready...

Bu yazımda, anksiyete bozukluğu üzerine yaptığım araştırmalar sonucu edindiğim bilgileri yazıyorum. Yazının başında da video halinde anlatıyorum. Oradan da izleyebilirsiniz. O halde gelin yazımıza başlayalım.

Genel bakış

Ara sıra kaygı, yaşamın normal bir parçasıdır. Birçok insan sağlık, para veya aile sorunları gibi şeyler için endişelenir ancak kaygı bozuklukları, geçici endişe veya korkudan fazlasıdır. Anksiyete bozukluğu olan kişilerde kaygı kaybolmaz ve zamanla daha da kötüleşebilir. Semptomlar; iş performansı, okul çalışmaları ve ilişkiler gibi günlük aktivitelere müdahale edebilir.

Yaygın anksiyete bozukluğu, panik bozukluğu, sosyal anksiyete bozukluğu ve çeşitli fobiyle ilgili bozukluklar dahil olmak üzere çeşitli anksiyete bozuklukları vardır.

Anksiyete bozuklukları, duygusal bozuklukların en yaygın şeklidir ve her yaşta herkesi etkileyebilir. Amerikan Psikiyatri Birliği’ne göre, kadınların anksiyete bozukluğu tanısı alma olasılığı erkeklerden daha fazladır.

Anksiyete Belirtileri

Yaygın anksiyete belirtileri ve semptomları şunlardır:

• Gergin ve huzursuz hissetmek
• Yaklaşan tehlike, panik veya felaket duygusuna sahip olmak
• Artmış bir kalp atış hızına sahip olmak
• Hızlı nefes alma (hiperventilasyon)
• Terlemek
• Titremek
• Zayıf veya yorgun hissetmek
• Mevcut endişe dışında herhangi bir şey hakkında konsantre olma veya düşünme sorunu
• Uyumakta zorluk çekmek
• Gastrointestinal (GI) problemler yaşamak
• Endişeyi kontrol etmekte güçlük çekme
• Kaygıyı tetikleyen şeylerden kaçınma dürtüsüne sahip olmak

Anksiyete türleri

Birkaç tür anksiyete bozukluğu vardır:

• Agorafobi, paniklemenize ve kapana kısılmış, çaresiz veya utanmış hissetmenize neden olabilecek yerlerden veya durumlardan korktuğunuz ve sıklıkla kaçındığınız bir tür anksiyete bozukluğudur.
• Tıbbi bir duruma bağlı kaygı bozukluğu, doğrudan fiziksel bir sağlık sorununun neden olduğu yoğun kaygı veya panik belirtileridir.
• Yaygın anksiyete bozukluğu, sürekli aşırı kaygı ve olaylardaki (günlük rutin işlerde bile) endişelenmektir. Endişe, gerçek durumla orantısızdır, kontrol edilmesi zordur ve fiziksel olarak nasıl hissettiğinizi etkiler. Genellikle diğer anksiyete bozuklukları veya depresyon ile birlikte ortaya çıkar.
• Panik bozukluğu, dakikalar içinde zirveye ulaşan (panik ataklar) ani yoğun endişe ve korku duygularının tekrarlayan bölümleridir. Yaklaşan nefes darlığı, göğüs ağrısı veya hızlı, çarpan bir kalp (kalp çarpıntısı) gibi hisleriniz olabilir. Bu panik ataklar, tekrar olmalarından endişe duymaya veya meydana geldikleri durumlardan kaçınmaya neden olabilir.
• Seçici mutizm, çocukların okul gibi belirli durumlarda, evde yakın aile üyeleriyle olduğu gibi başka durumlarda konuşabilseler bile tutarlı bir şekilde konuşamamalarıdır. Bu okul, iş ve sosyal işleyişi etkileyebilir.
• Ayrılık kaygısı bozukluğu, çocuğun gelişim düzeyine göre aşırı düzeyde olan ve anne-babadan ya da anne-baba rolüne sahip diğer kişilerden ayrılmayla ilişkili kaygı ile karakterize edilen bir çocukluk çağı bozukluğudur.
• Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi), utanç duygusu, öz bilinç ve başkaları tarafından yargılanma veya olumsuz olarak görülme endişesi nedeniyle yüksek düzeyde kaygı, korku ve sosyal durumlardan kaçınmaktır.
• Spesifik fobiler, belirli bir nesneye veya duruma maruz kaldığınızda ve bundan kaçınma arzusuyla karşılaştığınızda büyük endişe ile karakterize edilir. Fobiler bazı insanlarda panik ataklara neden olur.
• Maddeye bağlı anksiyete bozukluğu, ilaçların kötüye kullanılması, ilaç alınması, toksik bir maddeye maruz kalma veya ilaçları bırakmanın doğrudan bir sonucu olan yoğun anksiyete veya panik semptomları ile karakterizedir.
• Diğer tanımlanmış anksiyete bozukluğu ve belirtilmemiş anksiyete bozukluğu, diğer anksiyete bozuklukları için kesin ölçütleri karşılamayan ancak sıkıntılı ve yıkıcı olacak kadar önemli olan anksiyete veya fobiler için kullanılan terimlerdir.

Risk faktörleri

Araştırmacılar, hem genetik hem de çevresel faktörlerin anksiyete bozukluğu geliştirme riskine katkıda bulunduğunu tespit ediyor.

Her bir anksiyete bozukluğu türü için risk faktörleri farklıdır. Bununla birlikte, bazı genel risk faktörleri şunlardır:

• Çocuklukta yeni durumlarda utangaçlık veya sıkıntılı veya gergin hissetme
• Stresli ve olumsuz yaşam veya çevresel olaylara maruz kalma
• Biyolojik akrabalarda anksiyete veya diğer zihinsel bozukluklar öyküsü

Anksiyete belirtileri aşağıdakiler tarafından üretilebilir veya şiddetlenebilir:

• Tiroid sorunları veya kalp aritmisi gibi bazı fiziksel sağlık durumları
• Kafein veya diğer maddeler/ilaçlar

Anksiyete bozukluğunuz olabileceğini düşünüyorsanız, bir sağlık kuruluşunda fizik muayene yaptırmak, semptomlarınızın teşhis edilmesine ve doğru tedaviyi bulmaya yardımcı olabilir.

Anksiyete atağı nedir?

Anksiyete atağı; endişe, sıkıntı veya korku hissidir. Birçok insan için, bir anksiyete atağı yavaş yavaş oluşur. Stresli bir olay yaklaştıkça daha da kötüleşebilir.

Anksiyete atakları büyük ölçüde değişebilir ve semptomlar bireyler arasında farklılık gösterebilir. Bunun nedeni, kaygının birçok belirtisinin herkesin başına gelmemesi ve zamanla değişebilmeleridir.

Anksiyete atağının yaygın belirtileri şunlardır:

• Baygınlık veya baş dönmesi hissetmek
• Nefes darlığı
• Kuru ağız
• Terlemek
• Titreme veya sıcak basması
• Endişe
• Huzursuzluk
• Sıkıntı
• Korkmak
• Uyuşma veya karıncalanma

Anksiyete bozukluğunu önlemek için yöntemler

Birinin anksiyete bozukluğu geliştirmesine neyin neden olacağını kesin olarak tahmin etmenin bir yolu yoktur ancak endişeli iseniz semptomların etkisini azaltmak için adımlar atabilirsiniz:

• Erken yardım alın. Anksiyete, diğer birçok zihinsel sağlık durumu gibi, beklerseniz tedavi edilmesi daha zor olabilir.
• Aktif kalmak. Zevk aldığınız ve kendinizi iyi hissetmenizi sağlayacak aktivitelere katılın. Endişelerinizi azaltabilecek sosyal etkileşimin ve ilişkilerin tadını çıkarın.
• Alkol veya madde kullanmayın. Alkol ve madde kullanımı kaygıya neden olabilir veya daha da kötüleştirebilir. Bu maddelerden herhangi birine bağımlıysanız, bırakmak sizi endişelendirebilir. Kendi başınıza bırakamıyorsanız, doktorunuza görünün veya size yardımcı olacak bir destek grubu bulun.

Önlemek için diğer yöntemler

Yaşam tarzı değişiklikleri, her gün baş edebileceğiniz stres ve kaygının bir kısmını yeniden yaşamanın etkili bir yolu olabilir. Doğal “tedavilerin” çoğu vücudunuza özen göstermek, sağlıklı aktivitelere katılmak ve sağlıksız olanları ortadan kaldırmaktan ibarettir.

Bunlar şunları içerir:

• Yeterince uyumak
• Meditasyon
• Aktif kalmak ve egzersiz yapmak
• Sağlıklı bir diyet yemek
• Alkolden kaçınmak
• Kafeinden kaçınmak
• Sigarayı bırakmak

Anksiyete Tedavisi

Anksiyete bozuklukları için iki ana tedavi psikoterapi ve ilaçlardır. İkisinin birleşiminden en fazla faydayı sağlayabilirsiniz. Hangi tedavilerin sizin için en iyi sonucu verdiğini keşfetmek biraz deneme yanılma gerektirebilir.

Psikoterapi

Konuşma terapisi veya psikolojik danışmanlık olarak da bilinen psikoterapi, anksiyete belirtilerinizi azaltmak için bir terapistle çalışmaktır. Anksiyete için etkili bir tedavi olabilir.

Bilişsel davranışçı terapi (BTD), anksiyete bozuklukları için en etkili psikoterapi şeklidir. Genellikle kısa süreli bir tedavi olan BTD, semptomlarınızı iyileştirmek ve kaygı nedeniyle kaçındığınız faaliyetlere kademeli olarak geri dönmek için size belirli beceriler öğretmeye odaklanır.

BDT, kaygınızı tetikleyen nesne veya durumla yavaş yavaş karşılaştığınız ve böylece durumu ve kaygı belirtilerini yönetebileceğinize dair güven oluşturduğunuz maruz bırakma terapisini içerir.

İlaçlar

Sahip olduğunuz anksiyete bozukluğunun türüne ve başka zihinsel veya fiziksel sağlık sorunlarınız olup olmadığına bağlı olarak, semptomları hafifletmeye yardımcı olmak için çeşitli ilaçlar kullanılır. Bazı antidepresanlar da anksiyete bozukluklarını tedavi etmek için kullanılır.

İlaçların yararları, riskleri ve olası yan etkileri hakkında doktorunuzla konuşun.