|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
Trigliseritler kalp sağlığının önemli bir ölçüsüdür. İşte trigliseritlerin neden önemli olduğu ve trigliseritleriniz çok yüksekse ne yapmanız gerektiği hakkında bir yazı. Gelin araştırmalarım sonucu edindiğim bilgilere bakalım.
Trigliseritler nedir?
Trigliseritler bir tür yağdır. Vücuttaki en yaygın yağ türüdür. Gıdalardan; özellikle tereyağı, sıvı yağlar ve yediğiniz diğer yağlardan gelirler. Trigliseritler ayrıca ekstra kalorilerden gelir. Bunlar yediğiniz kalorilerdir ancak vücudunuzun hemen ihtiyacı yoktur. Vücudunuz bu ekstra kalorileri trigliseritlere dönüştürür ve yağ hücrelerinde depolar. Vücudunuz enerjiye ihtiyaç duyduğunda trigliseritleri serbest bırakır. VLDL kolesterol parçacıklarınız trigliseritleri dokularınıza taşır.
Yüksek düzeyde trigliseritlere sahip olmak, koroner arter hastalığı gibi kalp hastalıkları riskinizi artırabilir .
Yüksek trigliseritlere ne sebep olur?
Trigliserit seviyenizi yükseltebilecek faktörler şunlardır:
- Düzenli olarak yaktığınızdan daha fazla kalori almak, özellikle çok fazla şeker yerseniz.
- Fazla kilolu olmak veya obeziteye sahip olmak.
- Sigara içmek.
- Aşırı alkol kullanımı.
- Bazı ilaçlar.
- Bazı genetik bozukluklar.
- Tiroid hastalıkları.
- Kötü kontrollü tip 2 diyabet.
- Karaciğer veya böbrek hastalıkları.
Trigliseritler ve kolesterol arasındaki fark nedir?
Trigliseritler ve kolesterol, lipid adı verilen yağlı maddelerdir. Ancak trigliseritler yağlardır; kolesterol değildir. Kolesterol, karaciğer tarafından yapılan mumsu, kokusuz bir maddedir. Hücre duvarları oluşturmak için kullanılır, sinir sistemine yardımcı olur, sindirim ve hormon üretiminde önemli rol oynar.
Yüksek trigliseritler neden önemlidir?
Yüksek trigliseritler, arterlerin sertleşmesine veya arter duvarlarının kalınlaşmasına (damar sertliği) katkıda bulunabilir. Bu da felç, kalp krizi ve kalp hastalığı riskini artırır. Aşırı yüksek trigliseritler ayrıca pankreasın akut iltihaplanmasına (pankreatit) neden olabilir.
Yüksek trigliseritler genellikle, obezite ve metabolik sendrom da dahil olmak üzere kalp hastalığı ve felç riskini artıran diğer durumların bir işaretidir. Bel çevresinde çok fazla yağ, yüksek tansiyon, yüksek trigliseritler, yüksek kan şekeri ve anormallik içeren bir dizi durum kolesterol seviyeleri.
Yüksek trigliseritler ayrıca aşağıdakilerin bir işareti olabilir:
- Tip 2 diyabet veya prediyabet (gizli şeker).
- Metabolik sendrom: Yüksek tansiyon, obezite ve yüksek kan şekerinin birlikte ortaya çıkması ve kalp hastalığı riskinizin artması durumu.
- Düşük tiroid hormon seviyeleri (hipotiroidizm).
- Vücudunuzun yağı nasıl enerjiye dönüştürdüğünü etkileyen bazı nadir genetik durumlar.
Bazen yüksek trigliseritler, bazı ilaçları almanın bir yan etkisidir, örneğin:
- Diüretikler (idrar söktürücü)
- Östrojen ve progestin
- Retinoidler
- Steroidler
- Beta blokerler
- Bazı immünosupresanlar
- Bazı HIV ilaçları
Trigliserit Yüksekliği Belirtileri
Trigliserit seviyeniz çok yüksek olmadığı sürece sizde semptomlar görülmeyebilir. Yani yüksek trigliserit oranı sessiz ve sinsi bir problem olarak seyredebilir. Fakat artık 500mg/dL değerini aşması durumunda ciddi semptomlarla kendini gösterebilir.
En yaygın olarak görülen trigliserit yüksekliği belirtileri; pankreatit, baş ağrısı, yorgunluk hissi, dirsek ve diz eklemlerinde meydana gelen nodül oluşumlarıdır. Bu belirtilerin görülmesi demek, kandaki trigliserit oranının çok artması demektir. Rahatsızlığın bu seviyelere kadar ilerlemesi durumunda, farklı sağlık sorunlarının da meydana gelme olasılığı da fazlalaşmaktadır.
Trigliserit seviyenizi, kontrol altında tutmak için tek yapmanız gereken 6 ayda bir rutin haline getireceğiniz kan testidir. Çok yüksek seviyede seyrediyorsa, genellikle günlük alışkanlıklarınızı değiştirerek onları tekrar kontrol altına alabilirsiniz. Yeterli gelmediği noktada doktorunuzla alternatif tedavi yöntemleri üzerinde durabilirsiniz.
Ne sıklıkla trigliserit testleri yaptırmalısınız?
Yüksek trigliserit seviyeleri yaşla birlikte daha fazla sorun haline gelir. Risk arttıkça, sağlık uzmanınız daha sık testler önerebilir.
Daha genç yetişkinlerin her dört ila altı yılda bir kolesterol testlerine ihtiyacı olabilir. Şeker hastalığınız, ailede yüksek kolesterol öyküsü veya diğer kalp hastalığı risk faktörleriniz varsa, daha sık testlere ihtiyacınız olabilir. 45-55 yaş arası erkekler ve 55-65 yaş arası kadınlar yıllık testlere ihtiyaç duyar.
Çocukların ayrıca kolesterol ve trigliserit testlerine ihtiyacı vardır. Çocuğunuz genellikle 9 ile 11 arasında ve genç yetişkinlik döneminde (17 ile 21 arasında) tekrar test edilir.
Yüksek trigliseritler nasıl teşhis edilir?
Kolesterolünüzle birlikte trigliseritlerinizi ölçen bir kan testi vardır. Trigliserit seviyeleri miligram/desilitre (mg/dL) olarak ölçülür. Trigliserit düzeyleri için yönergeler şunlardır:
| Kategori | Trigliserid Düzeyi |
|---|---|
| Normal | 150mg/dL’den az |
| Sınır çizgisi yüksek | 150 ila 199 mg/dL |
| Yüksek | 200 ila 499 mg/dL |
| Çok yüksek | 500 mg/dL ve üzeri |
150mg/dl’nin üzerindeki seviyeler kalp hastalığı riskinizi artırabilir. 150 mg/dL veya daha yüksek bir trigliserit seviyesi de metabolik sendrom için bir risk faktörüdür.
Trigliseritleri düşürmenin en iyi yolu nedir?
Sağlıklı yaşam tarzı seçimleri anahtar rol oynar:
- Düzenli egzersiz: Haftanın çoğu veya tüm günlerinde en az 30 dakika fiziksel aktivite yapmayı hedefleyin. Düzenli egzersiz, trigliseritleri düşürebilir ve “iyi” kolesterolü artırabilir. Günlük işlerinize daha fazla fiziksel aktivite eklemeye çalışın. Örneğin, işte merdivenleri çıkın veya molalarda yürüyüş yapın.
- Şeker ve rafine karbonhidratlardan kaçının: Şeker ve beyaz un veya fruktozla yapılan yiyecekler gibi basit karbonhidratlar trigliseritleri artırabilir.
- Kilo vermek: Hafif ila orta derecede hipertrigliserideminiz varsa, kalorileri kesmeye odaklanın. Ekstra kaloriler trigliseritlere dönüştürülür ve yağ olarak depolanır. Kalorilerinizi azaltmak trigliseritleri azaltacaktır.
- Daha sağlıklı yağlar seçin: Zeytin ve kanola yağları gibi bitkilerde bulunan daha sağlıklı yağlar tüketin. Kırmızı et yerine, uskumru veya somon gibi omega-3 yağ asitleri yüksek balıkları deneyin. Trans yağlardan, hidrojene yağlar veya katı yağlar içeren yiyeceklerden kaçının.
- İçtiğiniz alkol miktarını sınırlayın: Alkol kalori ve şeker bakımından yüksektir ve özellikle trigliseritler üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir. Şiddetli hipertrigliserideminiz varsa, alkol almaktan kaçının.
İlaçlı Trigliserit Tedavisi
Sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri yüksek trigliseritleri kontrol etmek için yeterli değilse, doktorunuz şunları önerebilir:
- Statinler: Bu kolesterol düşürücü ilaçlar, aynı zamanda düşük kolesterol numaranız, tıkalı arter veya diyabet öykünüz varsa önerilebilir. Statin örnekleri arasında atorvastatin kalsiyum (Lipitor) ve rosuvastatin kalsiyum (Crestor) bulunur.
- Lifler: Fenofibrat (TriCor, Fenoglide, diğerleri) ve gemfibrozil (Lopid) gibi fibrat ilaçları trigliserit seviyenizi düşürebilir. Şiddetli böbrek veya karaciğer hastalığınız varsa fibratlar kullanılmaz.
- Balık Yağı: Omega-3 yağ asitleri olarak da bilinen balık yağı, trigliseritlerinizi düşürmenize yardımcı olabilir. Lovaza gibi reçeteli balık yağı müstahzarları, birçok reçetesiz takviyeden daha aktif yağ asitleri içerir. Yüksek seviyelerde alınan balık yağı kanın pıhtılaşmasını engelleyebilir. Bu nedenle herhangi bir takviye almadan önce doktorunuzla konuşun.
- Niasin: Bazen nikotinik asit olarak adlandırılan niasin, trigliseritlerinizi ve düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterolünüzü “kötü” kolesterolü düşürebilir. Reçetesiz niasin almadan önce doktorunuzla konuşun çünkü diğer ilaçlarla etkileşime girebilir ve önemli yan etkilere neden olabilir.
Doktorunuz trigliseritlerinizi düşürmek için ilaç reçete ederse, ilacı reçete edildiği şekilde alın ve yaptığınız sağlıklı yaşam tarzı değişikliklerinin önemini unutmayın. İlaçlar yardımcı olabilir ancak yaşam tarzı da bir o kadar önemlidir.
