Merhaba! Bu yazıda, özellikle sosyal medyada sıkça yayılan ve neredeyse hepimizin karşısına illa ki çıkmış bir durumdan bahsetmek istiyorum: Sahtecilik!
Sahtecilik nasıl tespit edilir?
Yazıyı hiç uzatmadan bununla başlatmak istedim. Sahte bilgi o kadar fazla ki, artık nasıl ayırt edilir, belli değil.
Haber kanalları ve siteleri, sosyal medyadaki bazı “copy paste” haber yayın hesapları bu durumu tetikliyor. Hangi haber organını takip edeceğimizi bilemiyoruz. Çoğunun taraflı olduğu belli. Hatta bazı doğrulama kaynakları da bu konuda taraflı olabiliyorlar. Buna devletin kanalları da dahil olabiliyor.
Peki bu durumda ne yapmalıyız? Bir gazeteci misali, her şeyi kendimiz mi araştırmalıyız?
Arkadaşlar, bazı “bilgiler”in nasıl araştırılacağı gerçekten sorunlu bir durum. Ancak gelişen teknolojide bunun da bir çaresi var: Araştırmak.
Doğru bilgi için nasıl araştırma yapabiliriz?
Kısaca, bir sosyal medya platformunda bir görsel ile haber gördünüz diyelim. Bu haberin görselini internette “Google Lens” ile aratabilirsiniz. O, size görselin internette bulunan versiyonlarını gösterecektir. Dolayısıyla burada araştırma yapabilirsiniz.
Ayrıyeten, metin içeren bir bilgi gördünüz diyelim. Bunun araştırılabilmesi için, bilgilin metninde önemli kısımları arama motorunda araştırın ve bilgiyi farklı kaynaklardan araştırın.
Hep böyle araştırma mı yapacağız?
Bazı önemli konularda araştırma yapmak gerçekten önemli. Her bilgide araştırmak gerçekten çok da mümkün olmayabilir, evet. Ancak gerçekten önemli gördüklerinizde araştırma yapın.
Çünkü bu bilgi çağında, yanlış bilgi gerçekten çok fazla, tahmin edebileceğiniz gibi.
Hangi kaynakları kullanabiliriz?
Ben doğrudan bir kaynak öneremem ancak bazı doğrulama yapan bağımsız kuruluşlar var. Bunlardan birkaçını kullanabilirsiniz.
Ayrıca, yaptığınız süzgeçlerden geçen bilgi kaynaklarına ileride güvenebilmeniz de daha kolay olacaktır. Yani direkt olarak “şu kaynak güvenilirdir” diyebileceğim bir kaynak yok.