Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğu hepimizin malumu. 2020 yılında yaşadığımız Elazığ ve İzmir depreminin ardından bu gerçeği tekrar gördük ve bir İstanbul depremi olursa yaşanacak felaket içten bile değil. İşte bu nedenle hepimiz üzerimize düşeni yapmak durumundayız. Peki bir deprem anında neler yapmalıyız? En az hasarı almak için, canımızı kurtarmak için neler yapabiliriz, gelin bakalım.

Depremden önce neler yapmalıyız?

Depremden önce yapmamız gereken oldukça önemli şeyler var. Bunları aşağıdaki şekilde sıralayabilir ve nedenlerini açıklayabiliriz.

• Evdeki eşyalarımızı sabitlemek (dolap gibi). Bu, özellikle kaçış güzergahımız üzerinde veya bulunduğumuz yerde üzerimize herhangi bir yükün düşmesine engel olacaktır. Eğer holdeki bir dolabı sabitlemezseniz, deprem anında yere devrilerek kaçmanıza engel olabilir. Buna dikkat edin.
• Alınabilecek bir diğer önlem ise evraklarımızın kopyasını Google Drive gibi platformlarda bulundurmak, hem de uzaktaki bir tanıdığımıza/akrabamıza göndermek. Eğer evinizdeki eşyalar arasında resmî evraklarınız (tapu, kimlik, ruhsat vb.) zarar görürse mutlaka bir yedeğinizin tanıdığınız birinde olması önemli.
• En önemli önlemlerden bir tanesi de ailenizle beraber bir deprem tahliye planı oluşturmak. Bu planda özellikle deprem bitiminde evden kaçtıktan sonra nerede toplanacağınızı ve birbirinizi bulacağınızı belirtmeniz gerekir. Bu, evinizin yakınındaki bir park veya pazar alanı olabilir.
• Deprem çantası hazırlayın. Bu çanta evinizin kapısına en yakın yerde olmalı. Kaçış anında kapınızın hemen yakınında bir yerde olmalı ve kaçmadan bunu almalısınız. Çantanızın içinde bulunması gereken şeyler hakkında kısa bir araştırma yapabilirsiniz.
• Evinizde sarsıntı anında cenin pozisyonunu alabileceğiniz alanlar belirleyin. Bunu her oda için ayrı ayrı yapın.
• Ailenizle sarsıntı bitiminde evin içinde toplanacağınız bir alan belirleyin. Birbirinizi oda oda aramamak için bunu yapın.

Deprem anında neler yapmalıyız?

Sarsıntı anında yapmanız gereken şeyleri bir önceki listede olduğu gibi açıklayalım. Ancak şunu belirtmek gerekir ki; burada ne söylersek söyleyelim, sarsıntı anında bunların uygulanabilmesi için kesinlikle kararlı olunmalı.

• Öncelikle sakin olunmalı. Sakin olunmayarak yapılan bir hata ile enkaz altında kalınabilme ihtimali olabilir. Bunun da dışında heyecandan kalp krizi geçirme gibi ihtimaller de söz konusu olabilir. İşte bu nedenle kesinlikle sakin olmaya çalışmalıyız. Bunun için eğer panik atak veya heyecan anında kalple ilgili sorun yaşayan biriyseniz doktorunuzdan destek alabilirsiniz.
• Sarsıntı başladığı anda mutlaka ve mutlaka daha daha önce belirlediğiniz alanda cenin pozisyonu alın ve başınızı koruyun. Sarsıntı bitimine kadar sakin olmaya çalışın ve bitmesini bekleyin.
• Deprem bittikten sonra elektik şarterini, mümkünse doğalgaz vanasını kapatın. Böylece gaz kaçağı veya elektrikten kaynaklı bir yangını önlemiş olursunuz.
• Daha önce ulaşılabilir yere koyduğunuz deprem çantanızı da alarak güvenli bir şekilde binayı terk edin. Asansör kullanmamaya dikkat edin. Merdivenlerden ayağınızı sert bir şekilde vurarak inmeyin. Sarsıntı anında güçsüzleşen merdivenler sizin de sarsmanızla birlikte yıkılabilir.
• Evinizin dışında ailenizle beraber buluşma yeri olarak belirlediğiniz yere gidin ve size yardımın gelmesini bekleyin.
• Eğer sarsıntı sırasında arabada iseniz aracınızı binalardan uzak bir yere çekmelisiniz.
• Sarsıntı sırasında yolda yürüyorsanız yolun tam ortasına gelmeli ve kafanızı çantanızla veya hiçbir şey yoksa kolunuzla çömerek korumalısınız.
• Eğer okulda, işte veya toplu bir mekandaysanız yine depremin geçmesini cenin pozisyonunda bekledikten sonra tahliye için anons yapan birini takip etmelisiniz. Sakin bir şekilde kalabalık oluşturmadan binayı tahliye etmelisiniz.

Eğer enkaz altında kalırsanız neler yapmalısınız?

• Enkaz altında kalırsanız mutlaka sakin olmalı, “Sesimi duyan var mı” sesini duyana kadar yardım istemek adına gücünüzü tüketmemelisiniz. Eğer telefonunuz yanınızdaysa birini arayabilirsiniz.
• Gücünüzü boş yere tüketmemeli, hep iyi şeyler düşünmeli ve oradan çıktığınız anı düşünmelisiniz.

Depremden sonra yapabileceklerimiz

Sarsıntı sonrasında yapmanız gerekenleri de listeleyerek son listemizi yapacağız. Bu, daha çok arama-kurtarma adına önemli olan şeyleri anlatacaktır.

• Ailenizle beraber deprem çantanızla beraber güvenli bir alanda durarak size yardım gelmesini bekleyin.
• Deniz kenarında veya kayalık bir bölgedeyseniz mutlaka daha düz ve denizden uzak bir yere gitmeye çalışın.
• Telefonlarınızı arama için kullanmayın. İnternet uygulamaları üzerinden konuşmaya çalışın. Mümkünse telefonunuzu güç tasarrufu moduna alarak şarj tüketimini en aza indirin.
• Ekiplerin koordinasyonunda onlara yardımcı olabilirsiniz. Ancak ekipler herhangi bir desteğe ihtiyaçları olmadığı olduğunu söylerlerse kalabalık yapmamak adına enkaz çalışmalarının olduğu bölgeden uzaklaşın.
• Ekipler gelene kadar en azından enkaz içerisinden kimsenin sesi geliyor mu, bunu tespitini yapabilirsiniz. Ancak bunu enkaz içine girmeden, sadece yıkılan bölgenin etrafından yapın.

Depremle ilgili ülke çapında yapılması gerekenler

Her ne kadar deprem anında yapmamız gereken belli şeyler olsa da önemli olan binamızın sağlam olmasıdır. Bu noktada maalesef ülke olarak çok ciddi eksiklerimiz var. Kentsel dönüşüme izin vermeyen bir sürü konut sahibi vardı. Kentsel dönüşüme izin veren insanların yapılan binaları ciddi bir sarsıntıya ne kadar dayanaklı, bu da ayrı şüpheli elbet. Türkiye, dünyada en çok müteahhide sahip ülke. 500.000’e yakın müteahhit olduğu söylenmekte. Bu da önüne gelenin bina yapmasına ve hukukun da buna izin vermesine sebep oluyor.

İşte bu nedenle ülkemizde acil bir fon ayrılarak yapı stoklarının acilen yenilenmesi, ulusal dönüşüm hamlesinin başlatılması gerekmekte. Aksi taktirde daha fazla insanımızı kaybedebiliriz. Bu noktada, hem bizlere, hem inşaat işi yapanlara hem de devlete iş düşüyor. Her zamanki gibi tek bir tarafın uğraşı ile olmaz. Daha önce 17 Ağustos depreminin yıl dönümümde yazdığımız yazıya ulaşmak için tıklayın.